Յօդուածը հարցադրումի տակ կ'առնէ պաշտօնական պատմագրութիւնը թէ գաղթական հայերը գրկաբաց ընդունուեցան Սուրիա: Ընդհակառակը, վերլուծական փաստարկներով հեղինակը կ'առարկէ այս փաստերուն, բացայայտելով զարգացումները դէպքերու, իրադարձութիւններու, արաբ ազգայնական եւ կրօնական դէմքերու արտայայտութեանց որոնք սկզբնական ոչ-բարեացակամ ընթացքէ բարեփոխուեցան դրական վերաբերումի:
Հեղինակը կը լուսաբանէ ներքին ծալքերը տեղական ընդվզումին դրդապատճառներուն, ինչպէս նաեւ՝ հետեւանքները, ապա նաեւ յառաջացած փոփոխութիւններուն պատճառները եւ այն լուսաբանական եւ հանդարտեցնող դերը զոր հայ կրօնական առաջնորդները ունեցան՝ թիւրիմացութեանց եւ յաւելեալ գրգռութիւններու առաջքը առնելու առումով: